Algemene Beschouwingen over betrokkenheid en bestaanszekerheid

Door Marijn van Ballegooijen

De PvdA koos voor deze Algemene Beschouwingen de thema’s betrokkenheid en bestaanszekerheid. Betrokkenheid van bewoners door middel van initiatieven die eenzaamheid bestrijden, scholen beter later functioneren, overlast verminderen en de veiligheid vergroten. Allemaal kleine initiatieven die op dit moment in de buurt plaatsvinden, maar tezamen zijn ze belangrijk omdat bewoners daardoor meer invloed krijgen op hun school, hun wijk, hun plein en uiteindelijk hun stad. De PvdA wil verder werken aan die nieuwe betrokkenheid van bewoners. Dat is onze opgave, en dat wordt de opgave van de bestuurscommissie die ons op zal volgen.

Bestaanszekerheid is een onderwerp wat hoog op de agenda van de PvdA staat omdat velen van onze bewoners die op dit moment aan het verliezen zijn. De zorg wordt anders er wordt meer van mensen gevraagd, de crises grijpt hard in bij bewoners. Huren stijgen de woningwaarde daalt. Minder of geen werk, minder zorg, meer zelf doen.  Alle moties die zijn ingediend hebben op deze twee thema’s betrekking.

Jazzinstuif

“Ons doel is door middel van de Jazz het sociaal contact tussen buurtbewoners te bevorderen. We willen ouderen als het nodig is uit hun isolement halen. Jong en oud met elkaar verbinden.” Dat zei Cor Trim tegen mij een aantal maanden geleden. Hij woont in de Rivierenbuurt en organiseert samen met zijn vrouw Corine sinds vorig jaar oktober ‘New Orleans’, een maandelijkse Jazzinstuif in het Huis van de Wijk Rivierenbuurt.

Het is een bewonersinitiatief. En het is een daverend succes. De zaal zit iedere keer afgeladen vol. De winkeliers uit de Rijnstraat sponseren de middag met borrelhapjes en er zijn speciale optredens zoals van het prijswinnende Jazz juniors in de leeftijd van 11 tot 14 jaar. De woorden van Cor zijn me uit het hart gegrepen. Hij spreekt over betrokkenheid tussen mensen in de buurt. Over hoe bewoners en winkeliers, jong en oud samen verantwoordelijkheid nemen voor een fijne buurt. Over die betrokkenheid wil ik het met u hebben.

Betrokkenheid van bewoners

Onze inzet in de afgelopen jaren is steeds geweest om de betrokkenheid van bewoners te vergroten. Daarvoor hebben we de De Huizen van de Wijk ingericht die gratis ruimte bieden voor bewoners om iets voor de buurt te organiseren, zoals de Jazzinstuif van Cor. Betrokken vrijwilligers zijn onze grootste hoop geworden in de bestrijding van eenzaamheid, zoals het Bewoners Actief van Hasan Kilic, en het maatjesproject van Combiwel. Betrokken vrijwilligers zijn onze grootste hoop om de kwaliteit van leven van bewoners die zorg nodig hebben te vergroten, en om bewoners zelfstandig thuis te laten wonen, dat doet onder meer de Algemene Hulpdienst van Joke Paffen.

Om de betrokkenheid van bewoners te vergroten hebben we vanuit de Raad initiatieven ondernomen voor de kinderopvang, de basisschool, wijkveiligheid, bewonerspanels in huizen van de wijk, cliëntenraden in verzorgingshuizen, wijkkranten, energieprojecten, groenbeheer, horeca-overlast, buurtinitiatieven en bij toegankelijkheid op straat voor mindervaliden. Een greep uit wat er de afgelopen jaren is gebeurd. Stuk voor stuk kleine initiatieven, maar tezamen zeer belangrijk. Daardoor krijgen bewoners invloed en worden ze weer eigenaar van hun buurt, hun school, hun straat, hun park, hun plein. Wij willen verder werken aan die nieuwe betrokkenheid van bewoners. Bij elkaar. Bij de stad. Dat is onze opgave, en dat wordt de opgave van de bestuurscommissie die ons op zal volgen. We hebben hierover de motie betrokkenheid ingediend.

Drie jaar stormachtige jaren

Het is meer dan drie jaar geleden dat onze raad het vertrouwen van bewoners kreeg om het stadsdeel te besturen. Door de crisis werden we geconfronteerd met nieuwe armoede en werkloosheid. De woningmarkt liep volledig vast. De zorg, jeugdzorg en arbeidsparticipatie worden taken van de gemeente. We hebben de grootste bezuinigingsoperatie sinds de jaren 80 achter de rug. Dat hebben we gedaan met een stadsdeelorganisatie die zelf net was ontstaan en zijn eigen fusie nog moest vormgeven. De combinatie van de crisis, de nieuwe taken en de fusie maakte het drie stormachtige jaren. Ik wil niet verbloemen dat we nog veel problemen hebben om samen op te lossen, maar ik kijk wel terug met trots. Er is in die jaren denk ik veel bereikt.

Onze belangrijkste opgave was om de lasten van de crisis eerlijk te delen. We hebben er daarom steeds op hebben gehamerd dat iedereen telt en iedereen de mogelijkheid moet hebben om mee te doen, ongeacht je inkomen, opleiding of gezondheid. Dat hebben we gedaan door armoede te bestrijden, door de aanval op eenzaamheid en sociaal isolement, door het vormen van de huizen van de wijk, door ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers, door sport en bewegen toegankelijker te maken voor mensen met een beperking, door mensen zonder werk met een dagbesteding te helpen, door uitval op scholen tegen te gaan, door zwakke gezinnen te steunen en door sociale woningbouw te behouden. En nog veel meer.

Bestaanszekerheid en inkomen

Maar de crisis houdt aan en ontneemt bewoners hun bestaanszekerheid. Steeds meer bewoners krijgen te maken met schulden. Steeds meer bewoners krijgen te maken met werkloosheid. Steeds meer bewoners moeten de broekriem aanhalen. De huur gaat om hoog, de woningwaarde omlaag, de prijzen stijgen maar de inkomsten dalen. Het versterken van de armoedepreventie verdient de absolute prioriteit. Wij willen de stadsdeelraad met de motie armoedepreventie vragen om dat uit te spreken.

 Bestaanszekerheid en zorg

 De zorg verandert en ook daardoor verliezen mensen hun bestaanszekerheid. Stel je bent zeventig en je zorgt voor je man van vijfenzeventig. De thuiszorg stopt. Het verzorgingshuis sluit. Het persoonsgebonden is afgeschaft. De kinderen wonen in Almere. Wat als je straks zelf ziek wordt. Ik zelf zou in radeloze paniek raken. Want je bestaanszekerheid valt weg. We hebben daar als stadsdeel en als gemeente goede plannen voor gemaakt met Zorg voor Zuid, de pilot in Buitenveldert met een praktijkbegeleider voor kwetsbare ouderen, er zijn zorgwoningen voor ouderen gebouwd, er komen meer buurtkamers. Maar is het genoeg? Weten bewoners er al van? Kunnen we alle extra taken aan zonder extra budget? In 2014 wordt het jaar waarin onze zorgplannen voor een belangrijk deel uitgerold worden. De motie buurtkamers en motie vrijwilligersdiensten zijn voorstellen om dit te versterken.

De start van jongeren

Jongeren maken een moeilijke tijd door. Vind maar eens een baan, vind maar eens een huis. Een maand geleden bestemde deze raad op onze voordracht driehonderdduizend euro voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid; dat project zal voor een belangrijk deel in 2014 plaats vinden. Ik wil vandaag een lans breken voor drie groepen jongeren die er niet in slagen om op eigen kracht die start te maken: jonge alleenstaande moeders, slachtoffers van loverboys en de licht verstandelijk gehandicapte jongeren die met justitie in aanraking komen. Voor deze jongeren kan een eigen woning, met de juiste begeleiding het begin betekenen van een sterk en zelfstandig leven, en het einde aan een uitzichtloze situatie. Hierover gaat de motie woon-leer-werk.

Woningmarkt

De woningmarkt zit vast, en in zuid is de ongedeelde stad in gevaar, we moeten blijven bouwen voor lage en middeninkomens. Nieuwe problemen op de woningmarkt vragen om een oplossing: met de motie verkamering en motie short-stay vragen we om onderzoek en oplossingen voor deze problematiek. Onbenutte leegstand is ons al lange tijd een doorn in het oog. We moeten daar met meer creativiteit en ambitie aan werken. De leegstand in kantoorpanden geeft ook een kans. Zet de ruimte tijdelijk in voor kunst en cultuur en bewonersinitiatieven. Kent u de pop-up stores? Wij willen pop-up cultuur. Hierover gaat de motie leegstand.

Ik heb gepleit voor een overheid die betrokkenheid van bewoners versterkt door zelf een stapje terug te doen. En ik heb gepleit voor een overheid die de bestaanszekerheid van bewoners vergroot door actief in te grijpen. Dat lijkt misschien tegenstrijdig, maar dat is het niet. Bewoners zonder bestaanszekerheid kunnen zich niet inzetten voor anderen, dat werkt verlammend. Vandaag de dag is in de politiek mode om taken over te dragen aan de ‘eigen kracht’ van bewoners. Daarmee willen we betrokkenheid van bewoners vergroten, waarin de overheid en de markt tekort schieten. Maar we mogen nooit vergeten dat ook bewonersinitiatieven hun tekorten kennen en niet de basis zijn voor bestaanszekerheid. Dat is nog altijd de missie van de overheid. Dus we moeten onze collectieve voorzieningen zo organiseren dat bewoners betrokken zijn, dat we de creativiteit van ondernemers kunnen gebruiken en dat het de taak van de overheid is om ieders bestaanszekerheid te garanderen.

Ik rond af met de conclusie dat wij de afgelopen jaren aan hebben gewerkt om de lasten van de crisis eerlijk te delen. De betrokkenheid van bewoners is daarbij ons belangrijkste wapen geweest voor sterkere collectieve voorzieningen. Daaraan zullen we nu en vanuit de bestuurscommissie verder moeten werken, door bewoners meer toe te vertrouwen. Door de slechte arbeidsmarkt en veranderingen van de zorg zien veel bewoners hun bestaanszekerheid weggeslagen. Dat vraagt om ons acute ingrijpen. Onze opgave voor 2014 ligt in betrokkenheid en bestaanszekerheid.